Spoor zon

Het Masterplan Energie-neutraal van 2011 ging er nog van uit dat zonne-energie een aandeel van ongeveer 11% kan leveren aan een energie-neutrale stad in 2035. In 2016 hebben wij de nieuwe beleidsnotitie De Zonnewijzer vastgesteld en ter kennisneming aan de raad aangeboden. Deze bevat geactualiseerde doelstellingen voor zonne-energie. De Zonnewijzer omvat een strategie en een uitvoeringsprogramma t/m 2020. De ambitie is herijkt op de visie zoals omschreven is in ‘Denkbeelden voor een slimme energiestad’ (2016). Met 500 MW wordt zonne-energie de grootste duurzame elektrische energiebron van de stad. Het aantal zonnepanelen op daken in Groningen groeit nog altijd exponentieel: van 3.350 panelen in 2011 naar circa 70.000 stuks (laatste telling voorjaar 2017). In 2017 worden door rijksstimuleringsregelingen enkele grootschalige zonneparken en -daken opgeleverd waardoor de groei weer wordt versneld. De geprognosticeerde 100.000 panelen (25 MW) in 2018 wordt daarmee ruimschoots behaald.

De ambitie is om in 2035 40% van de benodigde elektriciteit binnen de gemeente Groningen op te wekken met zonnepanelen. Dit betekent dat voor minimaal 500 MW aan zonnepanelen moet zijn opgesteld. Als tussendoelen is voor 2018 25 MW gesteld (waarvan 12 MW in zonneparken) en in 2020 60 MW (waarvan 30 MW in zonneparken).
Om de ambitie van de Zonnewijzer te halen zijn ongeveer 1,7 miljoen zonnepanelen nodig. Tot op heden liggen er circa 70.000 zonnepanelen in de stad. Daarmee is invulling gegeven aan 4% van de ambitie. De komende 17 jaar moeten de resterende zonnepanelen een plek krijgen in en om de stad. Hiervoor is het noodzakelijk dat het deelprogramma ‘zon’ geïntensiveerd wordt om in de pas te blijven met de gewenste groei. Business cases voor zonne-energie zijn niet altijd rendabel te maken. Het laaghangend fruit is inmiddels wel geplukt. Ten opzichte van 2017 denken wij derhalve aan verhoging van de uitgaven:

• 100 duizend euro ontzorgen bedrijven (was 36 duizend euro);
• 90duizend euro schooldakrevolutie (was 30 duizend euro);
• 0 euro onrendabele top GrESCo zonnepanelen op gemeentedaken (was 30 duizend euro);
• 40 duizend euro opstellen beleidskader zonneparken (was  0 euro).

• Zonnedaken: tot 2020 ligt de focus op de ontwikkeling van zonnepanelen op bedrijfsdaken. Hier is de meeste winst te halen. Groningen kent circa 500 bedrijven met een gemiddeld tot hoog energieverbruik en relatief veel ongebruikt en geschikt dakoppervlak. Veel bedrijven benutten de kansen voor zon nog niet. De voornaamste reden is dat men niet bekend is met de mogelijkheden, opziet tegen het hele traject en het geen core business is. We willen deze bedrijven ‘ontzorgen’ door hen van A tot Z te begeleiden in het proces van opstarten tot exploiteren, inclusief het regelen van de nodige financiering (subsidie, crowdfunding, leningen). Die project doen we samen met de bedrijvenverenigingen. Met het huidige budget kunnen we circa 15 bedrijven per jaar halen. Om in lijn te blijven met de ambitie is het noodzakelijk om op te schalen. Daarnaast willen we gemeentelijk en maatschappelijk vastgoed voorzien van zonnedaken. Zo willen we op 50% van alle schooldaken vóór 2020 zonnepanelen hebben. Voor dit project is intensieve begeleiding nodig. De projectkosten hiervoor worden geraamd op jaarlijks 90 duizend euro;
• Zonneparken: door de recente ontwikkeling dat nu ook particuliere grondeigenaren steeds vaker zonneparken willen ontwikkelen is een grote behoefte ontstaan om een ‘beleidskader zonneparken’ op te stellen. Veel Groningse gemeenten hebben al specifiek beleid om randvoorwaarden en inrichtingseisen te stellen aan nieuwe zonneparken in het buitengebied. Onze huidige kaart ‘zoekgebieden zonneparken’ (2015) had alleen gronden geïnventariseerd welke in gemeentelijk of provinciaal bezit waren en voldoet daarom niet meer. De kosten voor een uitgebreid gemeentebreed onderzoek met gedetailleerde landschapsanalyses worden geschat op circa  40 duizend euro.
• Voor het halen van de zonopgave is het noodzakelijk dat er voor 250 MW (=circa 250 ha) aan zonneparken worden ontwikkeld. Hierbij is het noodzakelijk dat in Meerstad-noord (totaal 442 ha) een (zeer) groot zonnepark komt. Zonder een zonnepark in Meerstad-noord is het niet mogelijk om de ambitie voor zonneparken rond Groningen te realiseren. Uit de quick scan (2016) is gebleken dat alleen een zeer groot zonnepark van 150 tot 250 ha rendabel te maken is. Verdere uitwerking is noodzakelijk. De verkenning moet het project toetsen op haalbaarheid Het gaat daarbij om: opstellen van een business case, milieu-ruimtelijk onderzoek (waaronder natuur en ecologie), landschappelijke inpassing, opstellen van een tender en de mogelijkheden voor financieel participeren door omwonenden en belanghebbenden. De verkenning wordt in een gebiedsparticipatief proces samen met Bureau Meerstad, omwonenden en andere belanghebbenden uitgevoerd. Deze gebiedsverkenningen zijn geraamd op 500 duizend euro. De kosten voor het initiëren van het project kunnen integraal worden opgenomen in de business case, gefinancierd worden uit programma energie en ondergebracht worden in een gebiedspecifieke esco Meerstad;
• We hanteren het uitgangsprincipe van dubbel ruimtegebruik. We zien het liefst zonnepanelen op alle geschikte daken en op de P+R terreinen. We schatten dat 250 MW realistisch haalbaar is op daken. We constateren dat inmiddels op de ‘makkelijke’ daken al zonnepanelen liggen. De komende jaren is de uitdaging om ook op de minder gemakkelijke daken zonnepanelen te leggen. Daarnaast is het noodzakelijk om zonneparken te ontwikkelen. De eerste grootschalige zonneparken (Vierverlaten en Woldjerspoor) zijn in 2017 opgeleverd;
• Naast het zonnepark Meerstad-Noord onderzoeken we welke overige gronden (en wateroppervlakten) geschikt zijn voor zonneparken en stellen daar voorwaarden voor op om dit goed landschappelijk in te passen;
• Overdragen van ons 2,5 ha groot zonnepark Vierverlaten aan stadjers en ommelanders via de lokale energiecoöperatie Grunneger Power;
• 8 gemeentelijke daken voorzien van zonnepanelen door de GrESCo;
• We stimuleren en faciliteren lokale initiatieven zoals Grunneger Power en Buurkracht, zoals het ondersteunen van VvE’s bij het doen van haalbaarheidsstudies;
• Ontwikkelen van een zonnedak op P+R Meerstad;
• Onderzoeken wat de mogelijkheden zijn van de ontwikkeling van zonnecarports op P+R Hoogkerk.
• Installeren van zonnepanelen op honderden extra woningen van Nijestee door Grunneger Power;
• Maatschappelijk vastgoed voorzien van zonnepanelen. Dit zijn scholen, kinderopvangverblijven, gemeentelijke gebouwen, sportscholen, etcetera.
• ‘Ontzorgen’ van bedrijven bij het realiseren van zonnedaken op hun gebouwen.

• Onderzoeken wat de mogelijkheden zijn en of het wenselijk is om zonneparken vrij te stellen van OZB afdracht.