Welzijn, gezondheid en zorg
4.2.5 Vluchtelingen en asielzoekers
Wij nemen onze verantwoordelijkheid bij het huisvesten, integreren en participeren van asielzoekers en statushouders. Gezamenlijk concentreren we ons op een versnelling waarbij we de inspanningen voor asielzoekers en vluchtelingen eerst en voornamelijk richten op huisvesting. Voor de vergunninghouders richten we ons vervolgens op taalverwerving, opleiding, participatie, werk en gezondheid. We intensiveren de maatschappelijke begeleiding van deze groep vergunninghouders, met specifieke aandacht waarbij we actief zoeken naar het ‘verborgen talent’ van individuen. Hiermee willen we voorkomen dat deze nieuwkomers langdurig aan de maatschappelijke zijlijn komen te staan. Alles is erop gericht om een snelle verbinding tot stand te brengen tussen asielzoeker, vergunninghouder en de Groningse samenleving.
Door de toename van het aantal statushouders neemt de druk op een aantal gebieden toe. Binnen Groningen is gekozen om de komende twee jaar te werken middels een actieplan, waarbij naast de eigen gemeentelijke taken, ook een betere samenwerking en gecoördineerde aanpak met al onze partners in de stad en regio aan de orde zijn.
We willen in Groningen voorkomen dat asielzoekers en vluchtelingen zonder voorzieningen op straat belanden, met criminaliteit in aanraking komen of een gevaar voor de volksgezondheid vormen en we willen dat deze kwetsbare nieuwkomers in onze stad toekomstperspectief hebben, dan wel op respectvolle wijze toewerken naar een toekomstperspectief in het land van herkomst.
Sinds 2015 is er een toenemende groei van het aantal vluchtelingen in Europa en tevens Groningen merkbaar. In november 2015 heeft dit geleid tot een Bestuursakkoord Verhoogde Instroom Vluchtelingen. Aansluitend zijn in april 2016 de (financiële) uitwerkingsafspraken vast gelegd in het Uitvoeringsakkoord Verhoogde Instroom. Vanuit de rijksoverheid zijn er structurele en incidentele gelden beschikbaar gesteld. In Groningen is in 2015 ingestemd met de komst van een noodopvang. In oktober 2016 kon deze voorziening de deuren al weer sluiten. Initiatieven voor twee te realiseren asielzoekerscentra zijn in de loop van 2017 afgeblazen. Wel onderzoeken we nog de mogelijkheid een voorzieningen te realiseren voor de huisvesting van vluchtelingen en andere doelgroepen waaronder jongeren, waarmee flexibel kan worden ingespeeld op fluctuaties in het aantal vluchtelingen dat naar Nederland komt.
Om het gehele proces goed te kunnen monitoren en daar waar nodig input voor versnelling te geven, hebben wij in oktober 2015 het programma Vluchtelingen, Asielzoekers en Statushouders (VAS) ingericht. De activiteiten van dit programma vallen binnen Programma 1: Werk en inkomen, Programma 3: Onderwijs en Programma 8: Wonen.
Over de opvang van vluchtelingen zonder verblijfsvergunning is nog altijd veel discussie. Waar het rijksbeleid -in onze ogen- tekort schiet, ondersteunen we particuliere initiatieven die hulp bieden aan (uitgeprocedeerde) vreemdelingen. Het gaat daarbij in het bijzonder om de bed-bad-brood-voorziening voor dakloze vreemdelingen.
Met de volgende indicatoren wordt de voortgang van dit beleidsveld gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.
Prestatie-indicatoren | Behaald | Behaald | Begroting | Beoogd 2018 | |
|---|---|---|---|---|---|
Aantal gehuisveste vergunninghouders | 304 | 531 | 292 | 220 | |
Aantal mensen in bed-bad-broodvoorziening | 191 | 289 | 230 | <300 | |
Aantal personen in noodopvang (exclusief personen in bed-bad-brood voorziening) | 29 | 25 | 20 | 22 | |
Aantal personen dat in maatschappelijke begeleiding is genomen | 290 | 472 | 292 | 220 | |
Aantal ex-alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV) met leefgeld | 25 | 22 | 20 | 18 | |
Hoe staan we ervoor?
De taakstelling huisvesting vergunninghouders is de afgelopen periode, als gevolg van de verhoogde toestroom van vluchtelingen, sterk toegenomen. In samenspraak met corporaties zoeken we naar manieren om aan de verhoogde taakstelling te blijven voldoen. Vergunninghouders die aan de gemeente Groningen zijn toegewezen, krijgen maatschappelijke begeleiding van Humanitas. Een nieuw onderdeel van de maatschappelijke begeleiding is een kennismaking met kernwaarden van de Nederlandse samenleving en het ondertekenen van de participatieverklaring.
Asielzoekers die rechtmatig in Nederland verblijven maar niet in aanmerking komen voor opvang door de rijksoverheid, bieden wij materiële ondersteuning via het fonds Knelpunten noodopvang. Er zijn ook mensen die niet rechtmatig in Nederland verblijven maar wel actief meewerken aan het verkrijgen van (reis)documenten. Ook zij komen voor ondersteuning in aanmerking. Het fonds Knelpunten noodopvang gebruiken we eveneens om de eigen bijdrage te vergoeden van medicatie voor onverzekerbare vreemdelingen. Via het fonds Kindersteun boden wij lange tijd ondersteuning aan kinderen van mensen die niet rechtmatig in Nederland verblijven. We verwachten dat we in 2018 geen ondersteuning meer hoeven te bieden vanuit het fonds Kindersteun doordat alle betrokkenen hetzij rechtmatig verblijf hebben gekregen, dan wel opvang van het Rijk hebben.
Wij subsidiëren Vluchtelingenwerk Noord-Nederland voor het bieden van maatschappelijke- en juridische ondersteuning aan ex-Alleenstaande Minderjarige Vreemdelingen (ex-AMV's). Die ondersteuning is bedoeld voor het verkrijgen van een verblijfsstatus in Nederland of, als dat geen mogelijkheid is het realiseren van terugkeer naar het land van herkomst. Ex-AMV's die actief meewerken aan het krijgen van een helder toekomstperspectief komen tevens in aanmerking voor materiële ondersteuning in de vorm van leefgeld.
Sinds maart 2015 bieden we op grond van gerechtelijke uitspraken sobere opvang voor uitgeprocedeerde vreemdeling, de zogenoemde bed-bad-broodvoorziening. In college en raad bestaat hiervoor brede steun, op grond van de opvatting dat het ongewenst is dat mensen zonder voorzieningen op straat komen te staan.
Sinds 2009 voert de GGD de publieke gezondheid asielzoekers uit. Het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA) betaalt de GGD voor de uitvoering van taken in de opvanglocaties op het gebied van jeugdgezondheidszorg, infectiebestrijding, technische hygiëne zorg, collectieve gezondheidsbevordering, individuele preventie SOA en HIV, seksuele en reproductieve gezondheid en de coördinatie lokale afstemming in de zorgketen.Net als voor alle inwoners van de stad voert de GGD ook voor vergunninghouders haar publieke gezondheidszaken uit, maar nu voor rekening van de gemeente. Omdat vergunninghouders vanwege grotere gezondheidsrisico's een grotere zorgvraag hebben, is een grotere inzet nodig, waarmee extra kosten gemoeid zijn.
Wat willen we bereiken in 2018?
Ook in 2017 willen we voldoen aan de taakstelling voor de huisvesting van vergunninghouders en zetten we in op integratie en participatie. De GGD wil alle kinderen tot 18 jaar van asielzoekers en vergunninghouders goed in beeld te hebben, jeugdgezondheidszorg aanbieden en bij bedreigingen van de gezondheid of ontwikkeling de juiste ondersteuning en zorg inschakelen. Voor alle asielzoekers en vergunninghouders geldt dat de GGD vanuit haar taken publieke gezondheid deze doelgroep zo goed mogelijk wil bereiken om de gezondheidsrisico's zo veel mogelijk te beperken. Samenwerking met alle partners op het gebied van zorg, welzijn zijn essentieel om tijdig passende zorg te bieden.
Onverkort streven wij ernaar te voorkomen dat mensen zonder voorzieningen op straat belanden.
Wat gaan we hiervoor doen?
- Huisvesten van vergunninghouders in samenwerking met het COA en de woningcorporaties;
- We bieden praktische hulp en maatschappelijke begeleiding aan vergunninghouders die in de gemeente Groningen komen te wonen;
- We geven uitvoering aan de Participatieverklaring;
- We bieden sobere opvang aan dakloze vreemdelingen en ondersteunen hen in het verhelderen van een realistisch toekomstperspectief;
- We bieden juridische- en materiële ondersteuning aan uitgeprocedeerde vreemdelingen;
- De GGD zet extra capaciteit in ten behoeve van de publieke gezondheid voor deze doelgroep gericht op jeugdgezondheidszorg, vroegsignalisering, gezondheidsbevordering, leefstijl (overgewicht, bewegen, middelengebruik, seksuele gezondheid en versterken van gezondheidsvaardigheden. Omwille van de communicatie zal gewerkt worden met tolken en waar mogelijk met mensen uit de peergroup.